Ο καρκίνος στη σπονδυλική στήλη σημαίνει στην ουσία τη μετάσταση μιας μορφής καρκίνου από κάποιο άλλο όργανο στη σπονδυλική στήλη. Κατά κανόνα, ένας καρκίνος σε προχωρημένο στάδιο θα παρουσιάσει μεταστάσεις στα οστά και, πολύ συχνά της σπονδυλικής στήλης. Ωστόσο, κάθε νεόπλασμα - όγκος της σπονδυλικής στήλης δεν σημαίνει απαραίτητα ότι θα είναι καρκίνος, καθώς οι όγκοι της σπονδυλικής στήλης μπορεί να είναι είτε κακοήθεις είτε καλοήθεις. Χαρακτηριστικά παραδείγματα όγκων οι οποίοι κατά κανόνα είναι καλοήθεις είναι το νευρίνωμα σπονδυλικής στήλης και το μηνιγγίωμα σπονδυλικής στήλης. Η θεραπεία ενός όγκου στη σπονδυλική στήλη εξαρτάται κυρίως από το είδος του, το προσδόκιμο ζωής και τη γενικότερη κατάσταση του εκάστοτε ασθενή, γι’ αυτό και είναι πάντα εξατομικευμένη.
Οι όγκοι της σπονδυλικής στήλης μπορεί να είναι είτε καλοήθεις είτε κακοήθεις (καρκίνος). Τα πιο συχνά είδη όγκων που διαγιγνώσκονται και από τις δύο κατηγορίες είναι τα εξής:
● μηνιγγιώματα: Το μηνιγγίωμα, στην πλειονότητα των περιπτώσεων, είναι ένας καλοήθης ενδοσκληρίδιος όγκος. Το σύνηθες σημείο εντόπισής του είναι η θωρακική μοίρα της σπονδυλικής στήλης.
● αστροκυτώματα: Πρόκειται κυρίως για χαμηλής κακοήθειας όγκους.
● επενδυμώματα: Το επενδομύωμα είναι ενδομυελικός ενδοσκληρίδιος όγκος, ο οποίος ξεκινά από τον νωτιαίο μυελό και συγκεκριμένα από το κέντρο του.
● νευρινώματα: Το νευρίνωμα ή σβάννωμα είναι και αυτό, στις περισσότερες περιπτώσεις, ένας καλοήθης ενδοσκληρίδιος όγκος, με συνηθέστερο σημείο εντόπισης την οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης.
● μεταστάσεις - καρκίνος: Το 80% περίπου των μεταστάσεων της σπονδυλικής στήλης προέρχεται από καρκίνο των πνευμόνων, του μαστού, του πεπτικού συστήματος, του προστάτη, το λέμφωμα και το μελάνωμα.
Οι προαναφερθέντες όγκοι μπορεί να εμφανιστούν σε όλες τις ηλικιακές ομάδες ενώ, βάσει της εντόπισής τους μέσα στον σπονδυλικό σωλήνα, χωρίζονται σε:
● ενδομυελικούς, οι οποίοι αναπτύσσονται μέσα στον νωτιαίο μυελό
● ενδομηνιγγικούς
● εξωμηνιγγικούς
● όγκους των οστών της σπονδυλικής στήλης
Ακόμα, οι όγκοι της σπονδυλικής στήλης μπορούν να χωριστούν και με βάση το αν ξεκίνησαν από τη σπονδυλική στήλη ή το αν έκαναν μετάσταση σε αυτή, ξεκινώντας όμως από κάποιο άλλο σημείο του σώματος. Στην πρώτη περίπτωση μπορούμε να μιλήσουμε για πρωτογενείς ή πρωτοπαθείς όγκους, οι οποίοι ενδέχεται να είναι είτε καλοήθεις είτε κακοήθεις. Οι όγκοι της δεύτερης κατηγορίας είναι οι λεγόμενοι “δευτεροπαθείς” ή “δευτερογενείς” και, όπως είναι λογικό, είναι πάντα κακοήθεις.
Τα συμπτώματα τα οποία μπορεί να προκαλέσει ένας όγκος στη σπονδυλική στήλη εξαρτώνται από το είδος του και τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά του, αλλά ενδέχεται να διαφέρουν από ασθενή σε ασθενή. Ο πόνος στη ράχη είναι το συνηθέστερο σύμπτωμα με το οποίο παρουσιάζεται ο ασθενής στο γιατρό. Το άλγος αυτό μπορεί να συνοδεύεται από πόνο και στα άνω ή κάτω άκρα, μουδιάσματα στα χέρια και στα πόδια καθώς και διαταραχές κινητικού τύπου όπως στη βάδιση, στην κίνηση των άνω άκρων και στην ούρηση. Συνήθως, συνυπάρχουν και διαταραχές αισθητικότητας (επιπολής και εν τω βάθει). Σημειώνεται πως τα παραπάνω συμπτώματα μπορεί να κάνουν την εμφάνισή τους εντελώς ξαφνικά ή σταδιακά.
Η διάγνωση για τον καρκίνο και τους όγκους της σπονδυλικής στήλης, εξαρτάται ανά περίπτωση. Η διενέργεια απλών ακτινογραφιών ή ενός σπινθηρογραφήματος μπορεί μεν να δώσει μια πιο γενική εικόνα της σπονδυλικής στήλης, αλλά δεν επαρκεί για τη διάγνωση ενός όγκου. Οι εξειδικευμένες εξετάσεις που διενεργούνται προκειμένου να διαγνωστεί με ακρίβεια ένας όγκος στη σπονδυλική στήλη είναι οι εξής:
● μαγνητική τομογραφία: Ως απεικονιστική εξέταση εκλογής για τους ενδοκαναλικούς όγκους θεωρείται η μαγνητική τομογραφία. Η ειδική αυτή εξέταση επιλέγεται για το μεγαλύτερο ποσοστό των όγκων, χάρη στην ακρίβεια των αποτελεσμάτων που παρέχει στην περίπτωση των ενδοκαναλικών όγκων.
● αξονική τομογραφία: Στην περίπτωση που έχουμε κάποιον ενδοοστικό όγκο θα διενεργηθεί αξονική τομογραφία. Η συγκεκριμένη εξέταση μπορεί να συνδυαστεί με έγχυση σκιαγραφικού εντός του νωτιαίου σωλήνα (διαδικασία που ονομάζεται μυελογραφία) και να είναι ακόμα πιο αποτελεσματική για τη διάγνωση του όγκου.
● βιοψία: Σε κάθε περίπτωση, η τελική διάγνωση τίθεται πάντα μετά από ιστοπαθολογική εξέταση (βιοψία) του όγκου, για την πραγματοποίηση της οποίας μπορεί να απαιτηθεί γενική νάρκωση του ασθενή. Στη βιοψία λαμβάνεται ένα μικρό δείγμα από τον όγκο, με τη βοήθεια μιας βελόνας, το οποίο στη συνέχεια θα μελετηθεί στο μικροσκόπιο.
Η θεραπεία των όγκων της σπονδυλικής στήλης εξαρτάται από μια σειρά παραγόντων. Δεν αντιμετωπίζονται, δηλαδή, όλοι οι όγκοι της σπονδυλικής στήλης χειρουργικά. Το κριτήριο που θα καθορίσει αν η αντιμετώπιση θα είναι χειρουργική ή όχι είτε το αν ο όγκος προκαλεί ή όχι συμπτώματα στον ασθενή, σε συνδυασμό με τη γενικότερη κατάσταση και το προσδόκιμο ζωής του.
Όγκοι οι οποίοι είναι ασυμπτωματικοί, και δεν έχουν χαρακτηριστικά κακοήθειας ακολουθούν πρωτόκολλο παρακολούθησης με επαναλαμβανόμενες, ανά τακτά χρονικά διαστήματα, απεικονίσεις (μαγνητική τομογραφία). Οι όγκοι που προκαλούν συμπτώματα (οι μεταστάσεις στη σπονδυλική στήλη προκαλούν πάντα συμπτώματα) είναι απαραίτητο να αντιμετωπιστούν χειρουργικά και να εξαιρεθούν. Η διενέργεια μιας χειρουργικής αποκατάστασης όγκου στη σπονδυλική στήλη, ανεξάρτητα από το αν πρόκειται για έναν κακοήθη ή καλοήθη όγκο, έχει ως στόχο να μειωθεί ο πόνος, να σταθεροποιηθεί η σπονδυλική στήλη, καθώς και να διατηρηθεί η ακεραιότητα των νεύρων.
Μετεγχειρητικά και αφού διαπιστωθεί με ιστολογική εξέταση το είδος του όγκου, αποφασίζεται η συμπληρωματική ή όχι θεραπεία η οποία είναι χημειοθεραπεία ή ακτινοβολία. Τα τελευταία χρόνια, έχει προστεθεί στη φαρέτρα της αντιμετώπισής τους και η ανοσοθεραπεία.
Η χειρουργική αντιμετώπιση των όγκων της σπονδυλικής στήλης αποτελεί για τον νευροχειρουργό μία μεγάλη πρόκληση. Στις μέρες μας, είναι δυνατή η εξαίρεσή τους χωρίς να αφήνουν νευρολογικά ελλείμματα (παράλυση) σε ένα ποσοστό άνω του ογδόντα τοις εκατό (80%). Η εφαρμογή σύγχρονων μηχανημάτων πλοήγησης, εξελιγμένων χειρουργικών εργαλείων αλλά και η χειρουργική εξειδίκευση των νευροχειρουργών καθιστούν βατή και με ακρίβεια χιλιοστού την αφαίρεση αυτών των όγκων. Με γοργά βήματα η σύγχρονη νευροχειρουργική σπονδυλικής στήλης ανατρέπει τις μέχρι πριν λίγα χρόνια θεωρήσεις ότι «αυτά τα χειρουργεία δεν έχουν επιτυχία και ο ασθενής μετεγχειρητικά θα είναι με βεβαιότητα παράλυτος». Η χρήση, εξάλλου, του g-knife δίνει τη δυνατότητα σε συγκεκριμένες περιπτώσεις εξαίρεσης όγκων τελείως αναίμακτα.
Η επιλογή αντιμετώπισης των όγκων είναι πολυπαραγοντική και, πολλές φορές, σύνθετη. Για τον λόγο αυτό, η αρμονική συνεργασία του νευροχειρουργού, του ακτινολόγου, του βιοπαθολόγου και του ογκολόγου είναι εξαιρετικά σημαντική, προκειμένου να σχεδιαστεί το ιδανικό θεραπευτικό πλάνο για κάθε ασθενή, το οποίο θα επαναφέρει το προσδόκιμο ζωής στα φυσιολογικά επίπεδα.
Επικοινωνήστε μέσω τηλεφώνου με τον νευροχειρουργό σπονδυλικής στήλης και εγκεφάλου, Δρ. Βλατάκη, και μάθετε ό,τι πρέπει να ξέρετε σχετικά με τον καρκίνο και τους όγκους της σπονδυλικής στήλης. Κλείστε το ραντεβού σας με τον γιατρό, για να προχωρήσετε αρχικά στην απαραίτητη διάγνωση και, στη συνέχεια, στον σχεδιασμό του εξατομικευμένου θεραπευτικού πλάνου.